Veelgestelde vragen over ISO 9001

Hier vind je antwoorden op de meest gestelde vragen over ISO 9001 certificering. De norm is verkrijgbaar via NEN en certificering verloopt via een geaccrediteerde instantie .

Algemeen

Wat is het verschil tussen NEN-EN-ISO 9001 en ISO 9001?

Inhoudelijk is er geen verschil. Het zijn dezelfde norm, alleen met een andere publicatieaanduiding:

ISO 9001: De internationale norm, gepubliceerd door de International Organization for Standardization
EN-ISO 9001: De Europese publicatie van diezelfde norm
NEN-EN-ISO 9001: De Nederlandse publicatie, uitgegeven door NEN

In de praktijk zegt iedereen gewoon “ISO 9001”.

Is ISO 9001 hetzelfde als een kwaliteitskeurmerk?

Niet helemaal. ISO 9001 is een managementsysteemnorm. Het certificaat bewijst dat je een systeem hebt om kwaliteit te borgen en dat dit systeem werkt. Het zegt niet direct iets over de kwaliteit van je product of dienst zelf.

Wel: als je systeem goed werkt, leidt dat doorgaans tot betere producten en diensten.

Hoe lang is een ISO 9001 certificaat geldig?

Drie jaar. Maar elk jaar komt de auditor langs voor een surveillance audit (controle). Na drie jaar volgt een hercertificeringsaudit om het certificaat te verlengen.

Kan mijn certificaat worden ingetrokken?

Ja, als je:

Niet meer voldoet aan de eisen
De surveillance audits niet laat uitvoeren
Structureel afwijkingen niet oplost
Fraude pleegt

Dit gebeurt niet vaak, maar het kan.

Kosten

Wat kost ISO 9001 certificering gemiddeld?

De totale investering in het eerste jaar varieert:

Bedrijfsgrootte	Totale kosten
Klein (1-10)	€3.000 - €6.000
MKB (10-50)	€6.000 - €12.000
Groter (50-100)	€12.000 - €20.000
Groot (100+)	€20.000+

Lees meer over de kostenopbouw.

Zijn er jaarlijkse kosten na certificering?

Ja, reken op:

Surveillance audit: €800 - €3.500 (afhankelijk van grootte)
Onderhoud systeem: interne uren
Interne audit: €400 - €1.500 (als je het uitbesteedt)

Kan ik ISO 9001 halen zonder adviseur?

Ja, maar het is niet makkelijk. Je moet:

De norm grondig bestuderen
Zelf je systeem opzetten
Eventuele fouten zelf ontdekken

Voor een eerste certificering raden we begeleiding aan. Het scheelt tijd en voorkomt fouten.

Doorlooptijd

Hoe lang duurt het om ISO 9001 te halen?

Dat hangt af van je uitgangssituatie:

Situatie	Doorlooptijd
Klein bedrijf, redelijk op orde	2-4 maanden
MKB, gemiddelde situatie	4-6 maanden
Groter bedrijf of vanaf nul	6-12 maanden

Zie het stappenplan voor een gedetailleerde planning.

Kan het sneller?

In theorie wel, maar er zit een ondergrens aan. Je moet je systeem een tijdje toepassen voordat de auditor langskomt. Anders heb je geen bewijs dat het werkt.

Sneller dan 6-8 weken is zelden realistisch.

Verplichting en alternatieven

Is ISO 9001 wettelijk verplicht?

Nee, er is geen wet die ISO 9001 verplicht stelt.

Wel wordt het vaak geëist door:

Overheden bij aanbestedingen
Grote opdrachtgevers als contracteis
Sectoren waar het de standaard is

Zie ook: Is ISO 9001 verplicht?

Zijn er alternatieven voor ISO 9001?

Er zijn andere kwaliteitsnormen en -keurmerken:

HKZ : Voor de zorg
IATF 16949 : Voor de automotive sector
AS9100 : Voor de luchtvaart
Sectorspecifieke keurmerken: Zoals Bouwgarant , SKG-IKOB

ISO 9001 is wel de meest breed erkende en gevraagde norm.

Wat als een opdrachtgever ISO 9001 eist, maar ik het niet heb?

Je hebt een paar opties:

Certificering halen - kost tijd en geld, maar is structureel
Aantonen dat je voldoet - sommige opdrachtgevers accepteren een eigen verklaring met onderbouwing
Samenwerken met een gecertificeerde partij - als onderaannemer bijvoorbeeld
De opdracht laten schieten - soms de enige optie

Bij overheidsaanbestedingen moet de aanbestedende dienst gelijkwaardige alternatieven accepteren. Dit staat in de Aanbestedingswet . Een goed kwaliteitshandboek kan soms als alternatief dienen.

De audit

Wat als ik zak voor de audit?

Je krijgt geen certificaat, maar het is niet het einde van de wereld. Je lost de afwijkingen op en plant een heraudit. De meeste bedrijven die zakken, slagen alsnog.

Lees meer over het auditproces.

Hoeveel afwijkingen zijn acceptabel?

Er is geen vast maximum. Het hangt af van de ernst:

Minor afwijkingen: Je krijgt 90 dagen om ze op te lossen, daarna wel certificaat
Major afwijkingen: Blokkeren certificering, heraudit nodig

Eén major afwijking is genoeg om te zakken. Veel minor afwijkingen kunnen samen ook tot uitstel leiden.

Praat de auditor ook met medewerkers?

Ja, dat is standaard. De auditor wil weten of het systeem echt werkt, en dat check je door met verschillende mensen te praten. Van directie tot werkvloer.

Bereid je medewerkers voor, maar instrueer ze niet om “het goede antwoord” te geven. Eerlijkheid werkt beter.

Documentatie

Heb ik een kwaliteitshandboek nodig?

Sinds ISO 9001:2015 niet meer verplicht. De norm vraagt om “gedocumenteerde informatie”, maar schrijft niet voor dat dit een handboek moet zijn.

Je mag zelf kiezen hoe je documenteert: handboek, losse procedures, checklists, video’s, software. Zolang het maar beschikbaar en beheerst is.

Hoeveel moet ik documenteren?

Zo min mogelijk, zo veel als nodig. De norm vereist bepaalde documenten expliciet (zoals kwaliteitsbeleid en doelstellingen), maar voor de rest bepaal je zelf wat je nodig hebt.

Veelgemaakte fout: te veel documenteren. Een systeem dat niemand begrijpt of gebruikt, heeft geen zin. Houd het praktisch.

Moet ik software aanschaffen?

Nee, dat is niet verplicht. Veel kleine bedrijven werken met Word, Excel en een mappenstructuur. Dat kan prima.

Bij grotere organisaties kan kwaliteitssoftware helpen met:

Documentbeheer
Afwijkingen registreren
Audits plannen
Rapportages maken

Implementatie

Moet ik alles zelf doen?

Nee. Je kunt onderdelen uitbesteden:

Advies en begeleiding
Schrijven van documentatie
Interne audits
Training

Wel moet je het systeem zelf begrijpen en toepassen. Een adviseur kan je helpen, maar het blijft jouw systeem.

Wie moet er betrokken zijn bij de implementatie?

Minimaal:

Directie: Moet commitment tonen en middelen vrijmaken
Projectleider: Iemand die het traject trekt
Sleutelpersonen: Mensen die de processen kennen

ISO 9001 werkt alleen als de organisatie meedoet. Betrek medewerkers dus vroeg.

Wat als mijn processen niet op orde zijn?

Dan is ISO 9001 juist nuttig. Het dwingt je om kritisch naar je processen te kijken en ze te verbeteren.

Begin met beschrijven hoe het nu gaat. Pas daarna kijk je waar verbeteringen nodig zijn. Probeer niet een ideaalplaatje te maken dat niet matcht met de praktijk.

Combineren met andere normen

Kan ik ISO 9001 combineren met andere certificeringen?

Ja, dat is zelfs aan te raden als je meerdere certificeringen wilt. Veel organisaties combineren:

ISO 9001 (kwaliteit) met ISO 14001 (milieu)
ISO 9001 met ISO 27001 (informatiebeveiliging)
ISO 9001 met ISO 45001 (arbeidsgezondheid en -veiligheid)

Alle moderne ISO-normen hebben dezelfde structuur (High Level Structure ), waardoor integratie makkelijker is. Lees meer op de pagina combineren met andere certificeringen.

Scheelt combineren geld?

Vaak wel. Je kunt gecombineerde audits doen, wat auditdagen bespaart. Ook overlap je documentatie en processen.

Updates en herziening

Wanneer komt er een nieuwe versie van ISO 9001?

De huidige versie is uit 2015. Een herziening is in gang gezet en wordt verwacht rond eind 2026. De nieuwe versie zal meer aandacht hebben voor digitalisering en duurzaamheid.

Tot die tijd blijft ISO 9001:2015 de geldende norm.

Wat gebeurt er als er een nieuwe versie komt?

Je krijgt tijd om over te stappen, meestal 2-3 jaar. Je certificerende instantie informeert je over de transitie.

Nog vragen?

Staat jouw vraag er niet bij? Bekijk de andere pagina’s: