Veelgestelde vragen over VCA

Bij het verkennen van VCA -certificering komen steeds dezelfde vragen naar boven. De SSVV  beheert de regeling en het diplomaregister . Hieronder vind je antwoorden op de meest gestelde vragen, gebaseerd op de officiële VCA-documenten en praktijkervaring.

Is VCA verplicht?

VCA is geen wettelijke verplichting. Er is geen wet die bedrijven verplicht om VCA-gecertificeerd te zijn. Maar in de praktijk maakt de markt het vaak verplicht.

Veel opdrachtgevers, vooral in de bouw, industrie, en petrochemie, eisen VCA van hun aannemers en onderaannemers. Zonder VCA-certificaat kom je bij deze opdrachtgevers simpelweg niet binnen. In die zin is VCA voor veel bedrijven de facto verplicht om te kunnen werken in hun markt.

De Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV)  beheert de VCA-regeling en het register waarin gecertificeerde bedrijven staan.

Wat is het verschil tussen VCA en VCU?

VCA staat voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers. Het is bedoeld voor bedrijven die werkzaamheden uitvoeren, zoals aannemers, installateurs, en onderhoudsbedrijven.

VCU staat voor Veiligheid en Gezondheid Checklist Uitzendorganisaties. Het is de variant voor uitzendbureaus en detacheringsbedrijven die personeel uitzenden naar VCA-gecertificeerde opdrachtgevers.

De gedachte is dat de veiligheidsketen compleet moet zijn. Als een opdrachtgever VCA eist van aannemers, maar de uitzendkrachten komen via een bureau dat geen veiligheidsborging heeft, ontstaat er een gat. VCU vult dat gat.

Welk niveau heb ik nodig: VCA* of VCA**?

De keuze hangt af van je situatie:

VCA* is voldoende als je:

• Een kleiner bedrijf hebt (tot ca. 35 medewerkers)
• Uitvoerende werkzaamheden doet onder leiding van anderen
• Geen andere onderaannemers aanstuurt
• Opdrachtgevers hebt die VCA* accepteren

VCA** is nodig als je:

• Een groter bedrijf hebt (meer dan ca. 35 medewerkers)
• Andere onderaannemers aanstuurt
• Coördinerende verantwoordelijkheden hebt op projecten
• Opdrachtgevers hebt die VCA** eisen

VCA Petrochemie is nodig als je werkt in de petrochemische industrie, bij raffinaderijen, chemische fabrieken, of andere BRZO-bedrijven.

Check altijd wat je opdrachtgevers vragen. Zij bepalen uiteindelijk welk niveau je nodig hebt.

Lees meer op de pagina over VCA-niveaus.

Hoeveel kost VCA-certificering?

De kosten variëren per niveau en bedrijfsgrootte. Als indicatie:

Klein bedrijf (1-10 medewerkers)

• VCA*: €1.800 - €5.000 eerste jaar
• VCA**: €2.700 - €6.500 eerste jaar

Middelgroot bedrijf (10-50 medewerkers)

• VCA*: €4.000 - €10.500 eerste jaar
• VCA**: €6.000 - €14.500 eerste jaar

De grootste kostenposten zijn de veiligheidsdiploma’s voor medewerkers en de certificeringsaudit. Na het eerste jaar zijn er jaarlijkse kosten voor tussentijdse audits en onderhoud.

Lees meer op de pagina over kosten en tijdlijn.

Hoe lang duurt het om VCA te halen?

De doorlooptijd hangt af van het niveau en je startpositie:

• VCA*: 1-3 maanden
• VCA**: 2-4 maanden
• VCA Petrochemie: 3-6 maanden

De diploma’s zijn vaak de kritieke pad. Als medewerkers nog examen moeten doen en er zijn wachttijden bij exameninstituten, kan dit het traject vertragen. Begin daarom vroeg met de diploma’s.

Hoe lang is het VCA-certificaat geldig?

Het VCA-certificaat is drie jaar geldig. Gedurende die drie jaar komt de certificerende instantie elk jaar langs voor een tussentijdse audit om te controleren of je nog steeds voldoet.

Na drie jaar volgt een hercertificeringsaudit, vergelijkbaar met de initiële audit. Als deze succesvol is, begint een nieuwe driejarige cyclus.

Hoe lang zijn VCA-diploma’s geldig?

B-VCA, VOL-VCA, en VIL-VCU diploma’s zijn allemaal tien jaar geldig. Na tien jaar moet je opnieuw examen doen om het diploma te vernieuwen. Er is geen verkort herhalingsexamen; je doet het volledige examen opnieuw.

Houd de verloopdatums van diploma’s in de gaten en plan herexamens ruim van tevoren.

Moeten al mijn medewerkers een VCA-diploma hebben?

Niet alle medewerkers hoeven een VCA-diploma te hebben. De eis geldt voor:

• Operationele medewerkers die risicovolle werkzaamheden uitvoeren: zij hebben B-VCA nodig
• Operationeel leidinggevenden die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van een team: zij hebben VOL-VCA nodig

Kantoormedewerkers die geen fysiek werk doen op locaties met risico’s, vallen buiten de eis.

De norm stelt dat minimaal 90% van de operationele medewerkers een geldig B-VCA diploma moet hebben, en 100% van de operationeel leidinggevenden een geldig VOL-VCA diploma.

Wat kost een VCA-diploma?

De kosten voor een VCA-diploma variëren per aanbieder:

Bij grotere aantallen medewerkers is vaak groepskorting mogelijk. Bekende exameninstituten zijn PBNA , Dirksen , en SHE Academy .

Kan ik VOL-VCA doen zonder eerst B-VCA te hebben?

Ja, je kunt direct VOL-VCA doen. VOL-VCA is geen opvolging van B-VCA maar een apart diploma. VOL-VCA omvat alle kennis van B-VCA plus de leidinggevende aspecten.

Als je VOL-VCA hebt, heb je geen B-VCA meer nodig. VOL-VCA dekt beide af.

In welke taal kan ik examen doen?

B-VCA en VOL-VCA examens zijn beschikbaar in meerdere talen, waaronder Nederlands, Engels, Duits, Pools, en Turks. VIL-VCU is alleen beschikbaar in het Nederlands.

Let wel: sommige opdrachtgevers stellen aanvullende eisen aan taalvaardigheid. Zij kunnen eisen dat diploma’s in het Nederlands of Engels zijn afgelegd, of ze kunnen een aparte taaltest vragen.

Wat als ik zak voor het VCA-examen?

Als je niet slaagt, kun je het examen opnieuw doen. Je moet dan opnieuw examenkosten betalen. Er is geen wachttijd; je kunt direct een nieuwe examendatum plannen.

Het slagingspercentage voor VCA-examens ligt rond de 80-90%. De meeste mensen die zich voorbereiden, slagen.

Kan VCA gecombineerd worden met ISO 9001?

Ja, VCA kan prima naast ISO 9001 bestaan. Veel bedrijven hebben beide certificeringen.

Er is ook overlap. Elementen als documentbeheer, corrigerende maatregelen, en managementbetrokkenheid komen in beide voor. Als je al ISO 9001 hebt, kun je veel hergebruiken voor VCA.

Sommige certificerende instanties bieden gecombineerde audits aan, wat tijd en kosten bespaart.

Wat is het verschil tussen VCA en ISO 45001?

VCA en ISO 45001 gaan beide over veiligheid, maar er zijn belangrijke verschillen.

VCA is specifiek gericht op aannemers die werken op locaties van opdrachtgevers. De eisen zijn concreet en praktisch. VCA is ontstaan in Nederland en België en is vooral in deze regio’s wijdverbreid.

ISO 45001 is een internationale norm voor arbeidsveiligheid en gezondheid. Het is breder dan VCA en richt zich op de hele organisatie, niet specifiek op aannemerssituaties. ISO 45001 vraagt om een systematisch managementsysteem met risicoanalyse, doelstellingen, en continue verbetering.

Veel bedrijven hebben beide. VCA omdat de markt het vraagt, en ISO 45001 als onderdeel van een geïntegreerd managementsysteem.

Hebben we een adviseur nodig?

Een adviseur is niet verplicht, maar kan helpen om het traject te versnellen en valkuilen te vermijden.

Voor VCA* kunnen veel bedrijven het zelf met de informatie van SSVV  en voorbeelddocumenten. De eisen zijn concreet en de documentatie is overzichtelijk.

Voor VCA** is begeleiding vaker aan te raden, zeker als je geen ervaring hebt met managementsystemen. De eisen zijn uitgebreider en de documentatie complexer.

Hoe kies ik een certificerende instantie?

Kies een instantie die is erkend door de SSVV . Alleen erkende instanties mogen officiële VCA-certificaten afgeven.

Vergelijk offertes van meerdere instanties. Let niet alleen op prijs, maar ook op:

• Ervaring in jouw sector
• Beschikbaarheid en planning
• Reputatie en klanttevredenheid
• Of ze ook andere certificeringen aanbieden die je mogelijk later wilt halen

Bekende certificerende instanties in Nederland zijn Kiwa , TÜV , DNV , Bureau Veritas , en LRQA .

Kan ik upgraden van VCA* naar VCA**?

Ja, upgraden is mogelijk. Als je al VCA* hebt, heb je de operationele basis al. Je bouwt daar de managementlaag bovenop.

De extra stappen voor VCA** zijn:

• Opstellen van een VGM-beleid
• Definiëren van doelstellingen en monitoring
• Uitbreiden van risicobeheer met taak-risico-analyses
• Inrichten van directiebetrokkenheid
• Eisen stellen aan onderaannemers

De doorlooptijd voor een upgrade is korter dan voor een initiële VCA** certificering, en de kosten zijn lager.

Wat gebeurt er als we zakken voor de audit?

Niet slagen betekent dat er afwijkingen zijn gevonden die eerst moeten worden opgelost.

Bij minor afwijkingen krijg je meestal een termijn (vaak 90 dagen) om de problemen op te lossen en bewijs te leveren. Daarna wordt het certificaat afgegeven.

Bij major afwijkingen wordt het certificaat niet afgegeven totdat de afwijkingen zijn opgelost en geverifieerd. Dit kan een vervolgbezoek van de auditor vereisen.

De meeste bedrijven die bij de eerste poging niet slagen, halen het certificaat bij een heraudit wel.

Moeten we een RI&E hebben?

Ja, een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is verplicht. Dit is overigens niet alleen een VCA-eis maar ook een wettelijke verplichting voor alle werkgevers in Nederland op grond van de Arbowet .

De RI&E moet de risico’s van je werkzaamheden inventariseren, de ernst beoordelen, en maatregelen beschrijven. Voor bedrijven tot 25 medewerkers kan vaak gebruik worden gemaakt van een erkend branche-RI&E-instrument.

Wat zijn toolboxmeetings?

Toolboxmeetings zijn korte bijeenkomsten waarin een veiligheidsonderwerp wordt besproken. De naam komt van de praktijk om bij de gereedschapskist even stil te staan voordat het werk begint.

VCA vraagt om regelmatige toolboxmeetings. De frequentie kan variëren, maar reken op minimaal één per maand. Onderwerpen kunnen zijn: specifieke risico’s, lessen uit incidenten, nieuwe procedures, of actualiteiten.

Een toolbox hoeft niet lang te duren; 15-30 minuten is vaak voldoende. Registreer elke toolbox met datum, onderwerp, en aanwezigen.

Hoelang moet ik registraties bewaren?

De VCA-norm specificeert geen exacte bewaartermijnen, maar de vuistregel is om registraties minimaal drie jaar te bewaren (de looptijd van het certificaat). Dit zorgt ervoor dat je bij elke audit de historische registraties kunt tonen.

Sommige registraties, zoals incidentregistraties, kun je beter langer bewaren voor trendanalyse en juridische doeleinden.

Kunnen we meerdere locaties certificeren?

Ja, VCA-certificering kan meerdere locaties omvatten. Het certificaat wordt afgegeven aan de organisatie, niet aan een specifieke locatie.

Bij audits worden steekproefsgewijs locaties bezocht. Niet alle locaties worden bij elke audit gecontroleerd, maar over de driejarige cyclus moet de auditor een representatief beeld krijgen.

Wat verandert er in 2025/2026?

De belangrijkste wijziging vanaf 1 juli 2025: operationeel leidinggevenden moeten aantoonbare leiderschapsvaardigheden hebben. Dit moet in hun functiebeschrijving en beoordeling terugkomen. Je hebt tot 1 juli 2026 de tijd om dit te regelen.

Lees alle details op de pagina VCA wijzigingen 2025/2026.

Is VCA in het buitenland geldig?

VCA wordt erkend in Nederland, België, Duitsland en Oostenrijk. In Duitsland en Oostenrijk heet het SCC maar de inhoud is nagenoeg identiek. Je Nederlandse VCA-certificaat en diploma’s zijn daar geldig.

Buiten deze landen is ISO 45001 vaak een betere keuze. Lees meer op de pagina VCA internationaal.

Meer informatie

• Wat is VCA? - Introductie tot VCA-certificering
• Stappenplan - Van nul naar certificaat
• Kosten en tijdlijn - Wat kost het en hoe lang duurt het?
• Eisen - De VCA-checklist uitgelegd
• Niveaus - VCA*, VCA** of Petrochemie?
• Persoonscertificaten - B-VCA, VOL-VCA en VIL-VCU
• Het auditproces - Wat kun je verwachten?
• Wijzigingen 2025/2026 - Wat verandert er?
• VCA vs. ISO 45001 - De vergelijking
• VCA vs. Veiligheidsladder - Voor infrabedrijven
• VCA internationaal - Werken in het buitenland